Po co nam witaminy?

Przez wiele lat świat dietetyki kręcił się wokół węglowodanów, tłuszczów i białek oraz pozyskiwanych z nich kalorii. Do dziś poświęcamy tym makroskładnikom wiele uwagi. Spieramy się co do tego, jaki ich rozkład w diecie jest dla nas najbardziej korzystny (zamiast przynajmniej rozważyć możliwość fizjologicznej indywidualności i różnic w zapotrzebowaniu żywieniowym), wciąż ignorując uparcie gigantyczny wpływ witamin i innych mikroskładników na nasze zdrowie i sylwetkę.

Trochę na przekór głównemu nurtowi, ale przede wszystkim z powodu wniosków płynących ze zdobywanej przez lata wiedzy o zdrowiu, od zawsze starałam się kierować uwagę swoich pacjentów (i Waszą, drodzy czytelnicy 😊) na witaminy, sole mineralne, pierwiastki śladowe i wiele innych drogocennych związków, które choć nie dostarczają organizmowi energii, są niezbędne do życia i zachowania zdrowia.

Zastanawialiście się kiedyś, po co nam właściwie witaminy? 😊

Za witaminy uznaje się takie związki organiczne, które muszą być wprowadzane do organizmu z zewnątrz z pożywieniem (egzogennie), ponieważ organizm sam ich nie produkuje lub wytwarza je w zbyt małych ilościach (niektóre witaminy z grupy B oraz witamina K są syntetyzowane w jelitach przez bakterie, choć ich bioprzyswajalność nie jest dotychczas dokładnie poznana). Szczególnym przypadkiem jest witamina D, która może powstawać w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych o długości fal 290-310nm z prowitaminy 7-dehydrocholanu, oczywiście pod warunkiem, że mamy odpowiedni dostęp do słońca 😊

Witaminy dzielimy na dwie główne grupy: rozpuszczalne w tłuszczach i w wodzie. Do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach należą: A, D, E i K, natomiast rozpuszczalne w wodzie są witaminy z grupy B oraz witamina C. Pierwszą grupę charakteryzuje to, że są magazynowane w wątrobie, mogą być w nadmiarze toksyczne (zwłaszcza A i D), są trudno wydalane. Witamin rozpuszczalnych w wodzie organizm nie może magazynować, dlatego zapotrzebowanie musi być pokrywane na bieżąco. Nie są toksyczne w przypadku nadmiernej podaży.

Zasadniczą rolą witamin jest udział w katalizowaniu i regulowaniu WSZYSTKICH procesów metabolicznych (REGULUJĄ TEMPO PRZEMIANY MATERII). Są niezbędne do ich prawidłowego przebiegu. Biorą udział w syntezie hormonów, neuroprzekaźników, enzymów i innych białek strukturalnych, regulacji ekspresji genów, a także chronią komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez reaktywne rodniki tlenowe i azotowe.

Przewlekły niedobór witamin prowadzi stopniowo do złożonych zaburzeń metabolicznych, które stają się przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych. Zanim dojdzie do rozwoju poważnych dolegliwości, możemy zauważyć „sygnały ostrzegawcze”, takie jak przewlekłe zmęczenie, trudności w koncentracji, nerwowość, większą podatność na infekcje i mniejszą odporność na stres. Warto pamiętać, że gdy organizm dysponuje ograniczoną, niewystarczającą ilością witamin, priorytetem staje się krótkotrwałe przeżycie, kosztem utrzymania długotrwałego pełnego dobrostanu. To, co z całą pewnością możemy zrobić dla własnego zdrowia, to zadbać o pełnowartościową, bogatą w witaminy, dietę. Każdy posiłek może być połączeniem tego, na co mamy ochotę i co lubimy, z tym, co niezbędne dla ciała!